Collaboreren voor een betere wereld

Ze waren hoge NSB'ers en ze belandden op belangrijke posten tijdens de Bezetting. Maximiliaan graaf de Marchant et d'Asembourg, Henri van Maasdijk, Tobie Goedewaagen en Jan Woudenberg werden daarom na de Tweede Wereldoorlog tot lange vrijheidsstraffen veroordeeld. Voor de edelman, de oud-bankier, de voormalige 'cultuurpaus' en de in ongerede geraakt vakbondsbestuurder betekende dat genoeg tijd voor reflectie. Op verzoek van dr. L. de Jong van het pas opgerichte Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie schreven zij hun memoires over deze dramatische periode in de geschiedenis van Nederland. De vier hoofdpersonen verschilden sterk van afkomst en karakter. Ook hun geschreven herinneringen zijn in omvang, sfeer en aandachtspunten sterk afwijkend. Op een aantal punten tonen de memoires echter frappante overeenkomsten. Zo is er van berouw niets te bespeuren. Er zijn verkeerde keuzes gemaakt, maar dat is de schuld van de anderen. Of er was sprake van een 'slap karakter', dat de betrokkene niet valt aan te rekenen. Allen hebben ze het beste met het vaderland voorgehad: 'De politiek is nu eenmaal een bedrijf waarin het zeer moeilijk is met heel schone handen doorheen te komen'.